یکی از بزرگترین، پرشمارترین و در عین حال ناشناختهترین مشکلاتی که درون موتور دیده میشود از ناحیه عاملی به نام کمپرس است. این واژه و اصطلاح را زیاد میشنویم اما شاید چندان اطلاعات دقیقی از آن نداشته باشیم. در واقع میتوان به طور عامیانه گفت که کمپرس به موجی از یک هوای فشرده گفته میشود که در یک موتور خودرو هم لازم است و هم میتواند باعث دردسر شود.
این دوگانه بودن مفهوم و کارکرد کمپرس در واقع به همان عامیانه بودن این اتفاق برمیگردد. کمپرس در اصل همان عامل تراکم سوخت و هوا در بالای پیستون است که در کاسه احتراق رخ میدهد. حالا فرار این کمپرس و هوای فشرده به محلی غیر از محل اصلی خود که همان سطح بالای پیستون است، میتواند مشکلاتی را پدید آورد که در اینجا به مرور آنها و علت و نشانههای آن خواهیم پرداخت. همان طور که گفتیم وقتی مخلوط هوا و سوخت وارد سیلندر میشوند، در مرحله تراکم با بالا آمدن پیستون، این مخلوط فشرده میشود و آماده جرقهزنی شمع و انفجار خواهد شد. با وقوع انفجار نیروی زیادی که ایجاد میشود باید به تاج پیستون فشار آورد و آن را به سمت پایین پرتاب کند. اگر این فشار از محلی به بیرون درز کند، گفته میشود که در آن ناحیه موتور نشتی کمپرس دارد. این اتفاق موجب میشود تا هم به خاطر نرسیدن تمام کمپرس به تاج پیستون از نیروی تولیدی موتور کاسته شود و هم به خاطر نشتی کمپرس به محلی نامناسب، در آن ناحیه جدید، مشکلاتی به وجود آید. در واقع اینکه گفته میشود کمپرس یک مفهوم دوگانه دارد به این علت است که این واژه در دو معنی کاملا متضاد به کار میرود. گاهی گفته میشود موتور کمپرس دارد که به معنی درز کمپرس موتور از یک قسمت به قسمت دیگر است و گاهی گفته میشود که موتور کمپرس ندارد که به معنی این است که موتور نمیتواند به خوبی هوا را در کاسه احتراق فشرده کند که باز هم به معنی درز کمپرس از یک قسمت است. پس دیدیم که معنی این واژه دقیقا در هنگام معاینه موتور به خاطر بد کار کردن آن است و بستگی به این دارد که در چه زمانی به کار رود.
با استفاده از تست کمپرس متوجه خواهید شد که موتور خودروتان در چه وضعیتی قرار دارد. در واقع موتور، از برخی جهات مشابه پمپ باد کار می کند،بنابراین برای این که به طور موثر و کارآمد عمل کند و به راحتی استارت بخورد، نیاز به کمپرس و آب بندی خوب دارد.
به عنوان یک اصل، جرم کمپرس بیش تر موتورها بایدبین 140 تا 160 باشد و نباید بین سیلندرها تفاوتی بیش تر از 10 درصد وجود داشته باشد. کمپرس پا یین در یک سیلندر معمولا بیانگر وجود نوعی ایراد در سوپاپ دود است. کمپرس پایین در دو سیلندر کنار هم معمولا به این معنی است که واشر سرسیلندر خوب عمل نمیکند. کمپرس پا یین در همه سیلندرها نشانگر روند فرسودگی رینگ ها و سیلندرهاست و موتور به معاینه فنی جدی تری نیاز دارد.
بررسی کمپرس
کمپرس را می توان به دو روش اندازه گیری کرد: به روش دستی با اندازه گیری کمپرس، یا الکترونیکی با تحلیل گر موتور. روش اندازه گیری دستی تنها روش قابل دسترسی است که بیش تر افراد نیز خودشان به تنهاییمی توانند آن را انجام دهند. برای بررسی کمپرس ابتدا موتور را خاموش کنید تا عمل احتراق متوقف شود. دریچه گاز و هوا را باز کنید. در حالی که فشارسنج را در محل قرارگیری یکی از شمع ها می بندید، موتور را با استفاده از سوییچ استارت کنترل از راه دور به مدت چند ثانیه روشن کنید تا بتوانید بیش ترین مقدار فشار را بخوانید. این کار را برای هر یک از سیلندرها انجام دهید و آن را با مقادیری که شرکت سازنده داده است مقایسه کنید. اگر کمپرس در یک یابیش از یک سیلندر، کم است، این مشکل در مواردی خاص به سوپاپ ها و رینگ ها مربوط می شود.از طریق سوراخ شمع با پاشیدن مقدار کمی روغن موتور به سیلندر می توان تست کمپرس را انجام داد و این کار را تکرار کرد. روغن به طور موقت، رینگ ها را آب بندی میکند. اگر این رقم از بار دوم بالاتر بود، به این معنی است که رینگ ها و یا سیلندر مستهلک شده اند. اگر در خواندن عدد کمپرس تغییری حاصل نشد، به این معنی است که بوش سیلندر یا تعدادی از سوپاپ های دود یا هوا ایراد دارد. در روش الکترونیکی، رایانه، کمپرس هر یک از سیلندرها را با ارزیابی تغییرات کم در دور آرام موتور هنگام روشن شدن تخمین می زند. نتایج به دست آمده تقریبا واقعی هستند و می توان بدون باز کردن شمع آن را در مدت زمان کوتاهی انجام داد. تحلیل گر رایانه ای نتایج تست کمپرس را به صورت چاپی نیز تحویل می دهد تا دید نشان راحت بوده و بتوان آن را با ارقام واقعی مقایسه کرد.
برخی از علائم اولیه که احتمال وجود کمپرس موتور را زیاد می کند:
1- افزایش دمای موتور مخصوصا در سربالایی های طولانی یا هنگام فشار اوردن به موتور
2- کاهش توان موتور و شتاب
3- کم کردن اب رادیات یا روغن موتور
4- دود سفید مایل به ابی از اگزوز ( در خودروهای توربو دار کمتر مشاهده می شود)
5-افزایش مصرف بنزین
علائم بالا دلیل بر وجود کمپرس موتور نیست
ولی ممکن است یکی ازعلائم باشد.
در صورتی که این علائم مشاهده شد تا قبل از تست کمپرس نمیتوان نظر قطعی در مورد آن داد.