ضد یخ و انواع آن

بطور کلی سیال خنک ­کننده موتور که به ضدیخ معروف است علاوه بر جلوگیری از انجماد مایع موجود در رادیاتور، از خوردگی قطعات و قسمت­های مختلف درگیر در سیستم خنک­کننده ممانعت کرده و ضمنا موجب جلوگیری از جوش آوردن موتور می گردد. بنابراین بر خلاف تصور موجود، لازم تا این مایع در تمام فصول درون رادیاتور خودرو باشد. خصوصیات زیر از جمله مهم­ترین مشخصات یک سیال خنک کننده استاندارد برای موتور محسوب می شود:

۱-نقطه جوش بالا

۲-نقطه انجماد مناسب و قابل کنترل

۳-خورندگی کم

۴-انتقال حرارت بالا

۵-پایداری شیمیایی بالا

۶-قابلیت اختلاط با آب مناسب

۷-عدم آتش­گیری و سمیت کم

۸-سازگاری با محیط زیست و سرعت تجزیه مناسب توسط میکروبها

سیال ضدیخ از ترکیب یک سیال پایه که معروف ترین آنها مونو اتیلن گلیکول ÷[۱] نام دارد با مواد افزودنی جلوگیری کننده از خوردگی، زنگ زدگی، کف کردن و بهبود کیفیت، در کنار آب و رنگ تشکیل شده است. به طور کلی اجزای تشکیل دهنده سیال خنک کننده موتور عبارتند از: سیال پایه، بازدارنده­های ضدخوردگی، مواد ضدکف، آب و رنگ مخصوص که این رنگ بسته به سلیقه و استاندارد هر سازنده متفاوت است.

همانطور که گفتیم یکی از وظایف اصلی ضدیخ، جلوگیری از خوردگی در اجزای موتور است. علاوه بر این ضدیخ همزمان با دفع حرارت تولید شده، تعادل حرارتی را در کل موتور برقرار می­کند و همچنین ظرفیت حرارتی آب را افزایش داده و ترکیبات موجود در آن از تشکیل رسوبات ناشی از املاح آب در داخل موتور و رادیاتور جلوگیری می کند.

استفاده از آب خالص برای انتقال حرارت داخلی موتور به رادیاتور، مشکلاتی را در پی دارد. برای مثال با توجه به نقطه انجماد (صفر درجه سانتیگراد) و نقطه جوش (یکصد درجه سانتیگراد)، آب در دماهای بسیار کم یا بسیار زیاد، کاربرد خود را به عنوان مایع خنک کننده از دست می دهد و از طرف دیگر در شرایط کارکرد دمایی موتور، به اندازه ای گرم می شود که در قطعات مختلف، موجب بروز خوردگی می گردد. خوردگی های سیستم خنک کننده عبارتند از:

مس و آلیاژهای آن (موجود در رادیاتور)

) آلومینیوم و آلیاژهای آن (واتر پمپ و رادیاتورهای جدید

چدن (موجود در پوسته موتور)

) فولاد (پیچ ها و برخی قطعات فولادی

لحیم (موجود در رادیاتور)

لاستیک ها (در بخشهای انتقال)

ضدیخ استاندارد به گونه ای تهیه می شود که اثر نامطلوب روی قطعات یاد شده ندارد و به دلیل اهمیت حفظ موتور از خوردگی، در تمام طول سال مورد استفاده قرار می گیرد. به همین جهت تولیدکنندگان این ترکیب شیمیایی، آن را به عنوان «ضدیخ، ضدجوش و ضدخوردگی» می شناسند.

ضدیخ ها از نظر کیفی به چند دسته اصلی تقسیم می شوند:

تکنولوژی اسیدهای معدنی  (IAT) یک ترکیب شیمیایی برای ضداسیدهای سنتی با رنگ سبز می باشد.  IAT می تواند به همراه گلیکول اتیلن (EG) و یا پروپیلن گلیکول (PG) استفاده شود. طول عمر نرمال سرویس دهی IAT  سی هزار مایل و تا پنجاه هزار کیلومتر می باشد.

تکنولوژی اسیدهای آلی  (OAT)  اولین LLC  هایی بود که در شمال امریکا در سال ۱۹۹۴  تولید شد. ضد یخ های OAT  به طور گسترده ای در اروپا و قبل از امریکای شمالی استفاده می شود. OAT می تواند هم به عنوان PG و هم به عنوان EG مصرف شود. اما بیشتر به عنوان  EG کاربرد دارد. اولین رنگ مورد استفاده  برای این ماده قرمز و نارنجی بود.  این رنگها هنوز در جنرال موتورز و کاترپیلار به کار می روند.  سبز، صورتی و آبی به لیست معتبر ضدیخ های OAT  در دسترس اضافه شده است  و باید خاطر نشان کرد که OAT  با هیچ تکنولوژی دیگری ترکیب نشده است.  عمر مفید ضد یخ های OAT پنج سال و یا ۱۵۰۰۰۰ مایل (۲۵۰۰۰۰کیلومتر) می باشد.

تکنولوژی اسیدهای آلی ترکیبی (HOAT) ترکیبی از IAT  و OAT  می باشد. بسیاری از تولید کنندگان از HOAT برای وسیله های خود استفاده می کنند.  یکی از ورژنها، نارنجی تغییر یافته است که شامل ۱۰ درصد ضدیخ بازیافت شده می باشد.  ورژن دیگر به رنگ زرد می باشد که هیچ ترکیبی از ضدیخ های بازیافتی ندارد.  هر دوی این ورژنها از نقش دهنده های GO_5  استفاده می کنند. این دو با یکدیگر سازگار هستند اما استفاده ی هم زمان آنها با IAT  و OAT  پیشنهاد نمی شود. عمر مفید این ضد یخ ها مانند مورد قبلی می باشد.

تکنولوژی اسیدهای آلی نیترید (NOAT)  شامل OAT  و نیترید می باشد. این ویژگی باعث می شود NOAT برای هر دو سیستم سبک و سنگین مناسب باشد. NOAT و HOAT   هر دو ویژگی های عملکردی یکسانی دارند اما عمرمفید NOAT  بسیار متفاوت می باشد.[۲]

به دلیل این که ضد یخ در زمان تولید رنگ روشنی دارد و آب نیز روشن است رنگها به منظور شناسایی و اهداف بازاریابی به آنها اضافه می شوند. رنگ ضد یخ ها بطور صددرصدی نمی تواند نشان دهنده ی فرمولاسیون IAT ، OAT،HOAT و NOAT  باشدو حتما باید به فرمولاسیون مندرج بر روی محصول مراجعه کرد. اگرچه برخی از تولید کنندگان جهانی  ضدیخ ها میگویند این ضد یخ ها متناسب با تمام انواع فرمولاسیونها می باشد. ترکیب IAT  با OAT  یا HOAT  و یا NOAT  به سیستم سرمایشی خودرو هیچ آسیبی نمی زند با این وجود ترکیب انها بر روی عمر مفید ضد یخ و حتی بر اجزا حساسی مانند توربو و اینترکولر در خودروهای توربودار تاثیر گذارمنفی داشته باشد.

در پایان لازم به ذکر است که است که در خودروهای ام جی ۵۵۰ و ۶ از نوع Glycol OAT استفاده شده است.

پاورقی:

۱- Mono Ethylene Glycol

۲- سایت صنعت

اختصاصی یدکی۲۴ (استفاده از این مطلب با ذکر منبع و آدرس سایت بلامانع است)